Benut de gevoelige periode voor taalverwerving. Wacht niet te lang met taalstimulering.

Duurt het voor je gevoel te lang voordat je kindje gaat spreken? Maak je je zorgen of er misschien iets aan de hand is? Het is altijd goed om een afspraak met een logopedist te maken als je vragen of zorgen hebt. Ik kan jouw situatie van hieraf niet inschatten. Dat maakt het lastig een goed en passend advies te geven. En soms als een kindje zich langzamer ontwikkelt dan een ander, is dat helemaal niet erg en geen reden tot zorg. De prestatiecultuur sluipt tegenwoordig ook de babykamer al binnen en zelfs op het kinderdagverblijf worden er al scorelijsten ingevuld. Over het algemeen kun je erop vertrouwen dat het allemaal ‘vanzelf’ wel goedkomt. En toch, niet om je bang te maken, wacht niet te lang met deskundige hulp te zoeken als het neerkomt op spraaktaalproblemen. Meestal schrijf ik vrolijke enthousiasmerende verhaaltjes, maar op dit gebied ben ik heel stellig, omdat ik tot ouders wil doordringen van hun verantwoordelijkheid en de mogelijke gevaren als je te lang wacht. Destijds wist ik niet hoe een brein functioneert en dat je gebruik moet maken van de periode waarin het brein het best uitgerust is om bepaalde functies te leren, in dit geval taal!

Ontwikkeling brein

In je eerste levensjaren maak je de grootste ontwikkeling door. Ontwikkelingen verlopen in fases. Je kunt niet in een keer lopen; eerst til je je hoofd op, ga je zitten, vervolgens kruipen, staan, stappen en lopen. Zo is het ook bij taal. In een bepaalde fase is je brein extra gevoelig om taal te verwerven. Gebruik je deze fase niet, dan wordt het in een latere fase lastig om tot volledige taalverwerving te komen.

Voor kinderen zijn de ouders de toegang tot taal

Als bedenker van Gebaren met Lotte & Max heb ik geprobeerd gezinnen met een kindje met spraaktaalproblemen een steuntje in de rug te bieden. Kinderen zijn afhankelijk van hun ouders wat betreft hun toegang tot taal. Maar wat als gesproken taal niet lukt? Wat als gebarentaal de uitkomst is om communicatie op gang te helpen? Ouders moeten dan als de wiedeweerga aan de slag met een taal waar ze zelf niet goed in thuis zijn. Soms krijgen ouders ook niet de juiste adviezen en helaas is het kind daarvan de dupe. In onze gebarencursus destijds zag ik ouders afhaken, eeuwig zonde. Met taal kun je denken. Dus als de taalontwikkeling niet goed op gang komt, heeft dat ook consequenties op veel andere ontwikkelingsgebieden met het risico op achterstand tot gevolg.

“Jong geleerd is oud gedaan is geen loos gezegde!”

Ken je die grafiekjes bij het consultatiebureau? Ik werd daar altijd een beetje opstandig van. Ik heb een eeneiige tweeling die zich beiden totaal anders ontwikkelen. Dat komt omdat Ronja gezond en zonder complicaties werd geboren en Cato direct allerlei operaties moest ondergaan. De één keurig gemiddeld, met uitschieters naar boven, de ander altijd bungelend onderaan in alle grafiekjes. Is de één dan beter dan de ander? Nee natuurlijk niet. Met een eeneiige tweeling kun je uitermate goed vergelijken, maar ik heb geleerd dat niet te doen, omdat het geen zin heeft. Elk kind heeft zijn eigen curve, zijn eigen uitdagingen en recht op een waardevrij oordeel.

Maar…….Het betekent niet dat je achterover kan gaan zitten en de ontwikkeling zijn gang kunt laten gaan. Juist het kind dat al worstelt verdient extra aandacht om zich optimaal te ontwikkelen. Juist als het moeite heeft, kun je je kind helpen nodeloze achterstanden te voorkomen. Help hem eruit te halen wat erin zit. ‘Jong geleerd is oud gedaan’ is geen loos gezegde.

Erkennen, accepteren en vooruit kijken

Soms als je kindje zich anders dan ‘de standaard’ ontwikkelt, kun je je zorgen maken of een gevoel van verlies ervaren. Ik kan alleen maar zeggen dat het belangrijk is dat gevoel van verlies te erkennen en de situatie te accepteren. Pas dan kun je weer verder. Vooruit. Kijk naar wat er wel kan in plaats van wat niet. Denk ik mogelijkheden en oplossingen en blijf vooral naar het kind kijken en ga niet vergelijken met anderen. Ieder zijn eigen pad en tempo.

Of je kindje nou doof, slechthorend, een medische- of verstandelijke beperking heeft, of als je in afwachting van behandelingen bent, begin gewoon vast met gebaren. Het kan geen kwaad en je verliest geen belangrijke tijd.

Twijfel je of het wel nodig is?

Wist je dat de meeste Lotte en Max gebruikers geen ontwikkelproblemen hebben. Veel ouders kiezen er voor om met hun kind te gebaren, gewoon omdat het leuk is om te doen. Om contact te maken. Samen plezier te hebben ze een voorsprongetje te geven. Kinderen die gebaren hebben vaak al een veel grotere woordenschat dan hun leeftijdsgenootjes. Niet dat dat het doel is, ik noem het om aan te geven dat je ook middels gebaren kunt werken aan de taalontwikkeling. Soms biedt het kinderen net dat zetje om ook tot spraak te komen. Niet voor niks worden gebaren ook voor stottertherapie gebruikt. En waarom zou je de kinderen bij wie de impact het grootst is, onthouden van dit plezier? En baadt het niet dan schaadt het niet, toch?

Vandaar dat er allerlei taalprogramma’s zijn om bij jonge kinderen taalachterstanden te voorkomen. Veel logopedisten en orthopedagogen zetten gebaren ook in om kinderen te helpen om tot spreken te komen. Kindergebaren met Lotte & Max wordt dankbaar ingezet om spelenderwijs en kindgericht aan de slag te gaan. Wil jij het ook proberen?